Ik vertel verhalen die er toe doen. – Maarten Dallinga
Hoe is het om als burger ineens een wapen te hebben en iemand te kunnen doden? Naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne interviewde ik voor NRC experts én ervaringsdeskundigen. Zoals Frans Babeliowsky (93), die tijdens de Tweede Wereldoorlog in het gewapend verzet zat. Over zijn daden: “Al was het niet verkeerd, het blijft iets ergs.” Het artikel lees je hier.
“Naderhand zijn mensen kalmer en kunnen schaamte
en schuldgevoel ontstaan.”
Veel geestelijk hulpverleners willen iets doen voor de getroffenen in Oekraïne, maar welke psychologische hulp is zinvol in een acute fase? In opdracht van zes beroepsverenigingen presenteerde ik (onbezoldigd) een benefiet-webinar over eerste psychologische hulp aan oorlogsgetroffenen. Voor het webinar schreven zich bijna 2.250 deelnemers in. Hiermee werd ruim 60.000 euro voor Giro 555 opgehaald.
Ik sloot de avond af met schrijver Rodaan Al Galidi. Hij las een indrukwekkend gedicht voor:
Het volledige webinar is hier terug te kijken.
Hoe kunnen scholen bijdragen aan de fysieke en psychische gezondheid van hun leerlingen of studenten? In Gezonde School, de podcast ga ik tien afleveringen lang op onderzoek. Ik bezoek scholen door heel Nederland en spreek met inspirerende experts. De eerste aflevering verscheen dinsdag 11 januari.
Gezonde School, de podcast maakte ik in opdracht van Gezonde School – een landelijk programma dat scholen stimuleert om te werken aan een gezonde leefstijl. De serie is te beluisteren via Anchor en podcastplatforms als Apple Podcasts, Spotify en Google Podcasts.
De meeste vrouwen die een abortus ondergaan, hebben daar achteraf geen spijt van. Toch is een zwangerschapsafbreking vrijwel altijd emotioneel ingrijpend. Daar is te weinig aandacht voor, zeggen drie ervaringsdeskundigen die ik uitgebreid interviewde voor het Nederlands Dagblad. “Als mijn cyclus niet loopt zoals verwacht, voel ik meteen weer schaamte.”
Nee, de drie vrouwen met wie het Nederlands Dagblad spreekt, zijn niet tegen abortus. Dat willen ze graag gezegd hebben, uit vrees dat antiabortusactivisten anders met hun verhaal aan de haal gaan. Ze staan dan ook niet achter de veelbesproken prolife-spotjes van de Week van het Leven. Die campagne doet volgens het drietal geen recht aan de complexiteit rond abortus. Maar het is wel een aanleiding om te vertellen over de impact die abortus op hun leven had én heeft. Ze vinden dat spannend, maar bovenal belangrijk. Want soms hebben ze het gevoel dat niemand hen begrijpt. En dat zouden ze graag anders zien.
In de stoel naast hem stond zijn saxofoon, maar de treinreis van drieënhalf uur die Bert Brandsma (55) najaar 2020 maakte, leidde hem niet naar een optreden. Na een succesvolle carrière van bijna dertig jaar als jazzmusicus, onder meer in de band van de Britse jazzreus Chris Barber als stersolist en bij de Keulse opera, was hij van Leeuwarden naar Breda op weg om zijn allereerste nieuw aangeschafte saxofoon te verkopen aan een handelaar. Een buitengewoon tegenintuïtieve daad: alles was continu in beweging, maar zijn tenorsax, die hij in 1987 voor 5.000 gulden kocht, bleef altijd dezelfde. Op wat krasjes na dan, maar die bevestigden juist alleen maar hun rijke gezamenlijke verleden: de talloze repetities en concerten, bijvoorbeeld van het Noord Nederlands Orkest. Brandsma verkoos de sax boven zo’n twintig andere exemplaren in de muziekwinkel. En toen moest hij dus afscheid nemen. Corona. Geldnood. De verkoop leverde een kleine 2.000 euro op, cash. “Ik had het nodig.”
Ik interviewde jazzmusicus Bert Brandsma voor het Friesch Dagblad. Een gesprek over verlies, depressie, de onderschatte waarde van de kunsten in Nederland en zijn eigen Duitse treinstation. Lezen kan hier (€).
Educatieve uitgeverijen kuisen leermethodes voor het basisonderwijs, blijkt uit onderzoek dat ik deed voor NRC. Ze zijn daar niet open over.
Auteurs en illustratoren van lesmateriaal krijgen de opdracht om ‘wereldse’ zaken als kermis, carnaval, make-up en tatoeages te vermijden. Ook zijn regenbooggezinnen, sporten op zondag en vrouwelijke predikanten bij uitgeverijen soms taboe. De evolutieleer is eveneens dikwijls een verboden onderwerp. Het gaat om boeken en digitale leermiddelen die honderdduizenden kinderen op allerlei soorten scholen gebruiken.
NRC opende er de weekendkrant mee. Lees hier het nieuwsbericht en hier het uitgebreide verhaal (ca. 12 minuten leestijd).
Veel andere media schreven over het nieuws:
– NOS
– RTL Nieuws
– Trouw
– Telegraaf
– BNR
– Reformatorisch Dagblad
Update 11/10: Tweede Kamerleden willen met de minister van Onderwijs in debat over het kuisen van schoolboeken. De PO-Raad, de sectororganisatie voor het primair onderwijs, wil uitleg van de uitgeverijen.
Update 13/10: In de populaire podcast NRC Vandaag mocht ik vertellen over mijn onderzoek. Speciaal voor deze podcast bracht ik ook een bezoek aan een van de illustratoren uit het verhaal.
Update: Hieronder een (niet volledig) overzicht van (opiniërende) artikelen naar aanleiding van mijn onderzoek.
– VK-column Aleid Truijens
– Opiniestuk Het Parool van (kinderboeken)schrijver en mediawetenschapper Reza Kartosen-Wong
– Trouw-column Jamal Ouariachi
– NRC-opinieartikel Christa Compas, directeur Algemene Onderwijsbond
– NRC-column Aylin Bilic
– NRC-column Gemma Venhuizen
– NRC-column Karel Smouter
– NRC-column Maxim Februari
– HP/De Tijd-column Ilja Leonard Pfeijffer
– Metro-column Elianne van Turennout
– ND-column Reina Wiskerke
– RD-column dominee J. Belder
– Het Filosofisch elftal (Trouw)
– Opiniestuk in de Volkskrant
– Het door mij gebruikte woord ‘gumcultuur’ werd ‘Woord van de week’ bij het Instituut voor de Nederlandse taal
Tv-item EenVandaag:
Wat is de impact van zelfdoding op de achterblijvers? Deze zomer volgde ik, in aanloop naar Wereld Suïcide Preventie Dag op 10 september, een gezin waarvan de vader een einde maakte aan zijn leven. Lees mijn verhaal bij NRC.
Tijdens de lunch, er speelt muziek op de achtergrond, horen we ineens Racoon. “Daar is-ie”, fluistert Berend, verrast: ‘Love you more’. “Zal ik ’m gewoon even doorspoelen?”
Ik mocht Sophie Derkzen, presentator van Bureau Buitenland (VPRO), coachen bij het maken van haar podcastserie Generatie Merkel. Hoe laat ‘Mutti’ Duitsland achter? En wat betekent dit voor Nederland? Je vindt de serie uiteraard in je podcastapp en op de website van de VPRO.
Het is een ongemakkelijke vraag, zegt Winfried Baijens in de nieuwe NOS-podcast De Schaduwspits, “maar ik moet hem toch stellen als je het niet erg vindt: klopt het dat jij homo bent?” Die ‘jij’ is een man die op het hoogste niveau in de Nederlandse profvoetballerij actief is. Zijn antwoord: “Eh ja, dat klopt.”
Het telefoongesprek is de voorlopige apotheose van een driejarig onderzoek naar homoseksualiteit in het Nederlandse profvoetbal, door NOS Journaal-presentator Baijens en collega’s Jeroen Gortworst (NOS Stories) en Rivkah op het Veld (Studio Sport). Ik interviewde de makers voor NRC.
In de nieuwe podcastserie Kippenvel interview ik zorgverleners, zoals een jeugdbeschermer en een dementieverpleegkundige, over een indrukwekkend moment in hun loopbaan. Waarom zullen ze juist dát moment nooit meer vergeten? Wat zegt dit over hoe zij in hun werk staan? En hoe heeft het ze veranderd?
Ik maak Kippenvel in opdracht van journalistiek platform Zorg+Welzijn. Je vindt de serie uiteraard in je favoriete podcastapp en op Anchor. Iedere twee weken verschijnt een nieuwe aflevering.
Na een huwelijk van bijna vijftig jaar kwam Jacob Diederiks (80) als 71-jarige uit de kast. Hij en zijn vrouw zijn nog steeds bij elkaar. Ik interviewde beiden voor NRC Weekend – al was dat aanvankelijk helemaal niet het plan.
“Ik dacht ten einde raad: ik weet wel een oplossing – wat natuurlijk geen oplossing is.” Of zijn vrouw ervan weet? “Nee.” Een paar minuten later komt zij thuis.
Podcastserie Zwarte Muisjes, die ik maakte samen met Denise Hilhorst, heeft lovende recensies gekregen in podcastgids VINK (NPO Radio 1).
Recensent Stan Putman (De Volkskrant) noemt Zwarte Muisjes “een hele mooie, respectvol gemaakte, informatieve podcast” en geeft 4,5 sterren (van de 5). “Ik ga zeker doorluisteren. Het is een heel mooi journalistiek document.”
NRC-recensent Vincent Bijlo geeft 4 sterren. Over de scène waarin ik met Marieke terugga naar het Erasmus MC, waar zij tijdens haar psychose werd opgenomen, zegt Bijlo: “Directer kun je niet vertellen, dichterbij kun je ook nooit komen in een podcast. Dit is echt zo ongelooflijk sterk.” NPO Radio 1-presentator Milou Brand geeft eveneens 4 sterren. “Zwarte Muisjes is ook een fantastische titel”, zegt zij.
Luister hier naar de volledige bespreking:
Zwarte Muisjes luister je via je podcastapp of Anchor.
Hoezo roze wolk? Een op de tien vrouwen krijgt langdurige psychische problemen rond de zwangerschap, zoals een postpartum depressie, angststoornis, psychose of posttraumatische stressstoornis (PTSS). Hoe is dat en wat kun je eraan doen? Daarover maakte ik samen met researcher Denise Hilhorst de vijfdelige podcastserie Zwarte Muisjes.
Maandenlang volgde ik Sanne en haar partner. Zij kreeg na de geboorte van haar eerste kindje een postpartum depressie. “Er zat een verschrikkelijk monster van een ziekte in mij.” Wanneer Sanne opnieuw zwanger raakt, is haar grootste angst dat het weer misgaat. Gaat het nu wél goed?
De eerste aflevering van Zwarte Muisjes verscheen maandag 12 april. Beluister hier de trailer:
Jaarlijks krijgen in Nederland naar schatting alleen al zo’n 23.000 vrouwen een postpartum depressie. Ook spreek ik met vrouwen die rond hun zwangerschap PTSS of een psychose kregen. Zo ging ik met Marieke terug naar de gesloten afdeling van het Erasmus MC waar zij bijna twee maanden werd opgenomen vanwege een psychose na haar bevalling. Ze mocht daar niet alleen zijn met haar dochtertje. “Alleen als de deur openging, kon ik bij mijn kind”, zegt Marieke.
De vijf vrouwen die in Zwarte Muisjes vertellen over hun ervaringen, stellen unaniem dat er een taboe rust op psychische klachten rond de zwangerschap. Met hun openheid hopen ze dit te doorbreken. Negatieve emoties zijn maatschappelijk onvoldoende geaccepteerd, vindt Sanne. “Ik durfde er bijna niet over te praten.”
In Zwarte Muisjes onderzoek ik ook de impact op partner en relatie. Tim: “Ik zie de persoon van wie ik het meest houd, wegzakken in het drijfzand.” Hij is getrouwd met Maria, die op het moment van opname middenin een postpartum depressie zit. “Ik steek mijn hand uit, maar zak zelf ook steeds verder weg. Maar ik zal haar nooit laten vallen.”
Twee autoriteiten in de geboortezorg – psychiater Mijke Lambregtse-van den Berg (Erasmus MC) en gynaecoloog Marieke Paarlberg (Gelre ziekenhuizen) – voorzien de ervaringsverhalen van context. Ook gaan zij in op het functioneren van de zorg. Volgens beiden zou er meer aandacht moeten zijn voor het voorkomen en behandelen van psychische klachten rond de zwangerschap.
Zwarte Muisjes maakten wij in opdracht van het ministerie van VWS en is onderdeel van de campagne Hey, het is oké, waarvan het doel is psychische klachten bespreekbaarder te maken.
Wat zijn de gevolgen van de coronapandemie voor het werk van de klinisch psycholoog? In opdracht van RINO Groep leidde ik een webinar waarin ik sprak met allerlei vooraanstaande professionals, onder wie Diederik Gommers, Michel Dückers, Andrea Evers en Heleen Riper. Terugkijken kan hier.
